Do utworzenia czasu przeszłego dokonanego złożonego pretérito perfecto (znanego również jako pretérito definido) potrzebujemy:
* czasownika haber odmienionego w czasie teraźniejszym
(yo) he
(tú) has
(ella/él/Usted) ha
(nosotras/nosotros) hemos
(vosotras/vosotros) habéis
(ellas/ellos/Ustedes) han
* participio pasivo (czyli odpowiednika naszego imiesłowu przymiotnikowego biernego) odmienianego czasownika; imiesłów ten tworzymy od bezokolicznika regularnie w bardzo prosty sposób: w koniugacji 1. zamieniamy -ar => -ado, w pozostałych koniugacjach -er lub -ir => -ido.
...czyli : haber (odmienione w teraźniejszym) + participio pasivo czasownika
Haber i participio zawsze stoją obok siebie, a participio się nie odmienia.
-----------------------------------------------------------------------------------Copyright © by Nika Fronc-Iniewicz, 2009. All rights reserved.
Używamy tego czasu, gdy mówimy o czynnościach lub sytuacjach, które wydarzyły się w niezakończonym jeszcze wycinku czasu; mogą mu towarzyszyć określenia: hoy, esta tarde, esta mañana, esta semana, este mes, este año. Na przykład:
Este mes hemos bebido mucho. – W tym miesiącu dużo wypiliśmy.
Hoy aún no he tomado un café. – Dzisiaj jeszcze nie piłem kawy.
Można go używać do opisywania czynności, które dopiero co się wydarzyły; mogą mu towarzyszyć określenia: hace poco, hace un momento, hace un rato. Na przykład:
¡Hace un rato he visto a Antonio Banderas! – Chwilę temu widziałam Antonia Banderasa!
Ya habéis comido. – Już zjadłyście.
Zazwyczaj używa się go też do relacjonowania świeżych informacji. Na przykład:
¿Qué ha pasado? – Co się stało?
El precio medio de la gasolina ha bajado. – Spadła średnia cena benzyny.
Uwaga: w niektórych krajach Ameryki Łacińskiej, a także w niektórych częściach Hiszpanii ten czas jest zastępowany przez pretérito indefinido.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
Regularnie tworzone imiesłowy (zakończone na -ado czy -ido) nie wymagają wiele nauki. Imiesłowy nieregularne wymagają już opanowania pamięciowego. Dla ułatwienia Wam tej pracy zebrałam je w postaci tabelki. Zazwyczaj są zakończone na: -to, -rto, -sto, -lto lub -cho. Pogrupowałam je tutaj w celu łatwiejszego zapamiętania.
|
Bezokolicznik |
Imiesłowy nieregularne (participios irregulares) |
|
abrir (otwierać) |
abierto |
|
cubrir (nakrywać) |
cubierto |
|
descubrir (odkrywać) |
descubierto |
|
encubrir (ukrywać) |
encubierto |
|
decir (mówić) |
dicho |
|
predecir (przepowiadać) |
predicho |
|
contradecir (zaprzeczać) |
contradicho |
|
morir (umrzeć) |
muerto |
|
hacer (robić) |
hecho |
|
deshacer (niszczyć) |
deshecho |
|
satisfacer (zadowalać) |
sadisfecho |
|
poner (kłaść) |
puesto |
|
componer (tworzyć) |
compuesto |
|
anteponer (stawiać przed czymś) |
antepuesto |
|
posponer (przekładać na później) |
pospuesto |
|
disponer (rozporządzać) |
dispuesto |
|
exponer (eksponować) |
expuesto |
|
imponer (narzucać) |
impuesto |
|
oponer (sprzeciwiać się) |
opuesto |
|
proponer (proponować) |
propuesto |
|
reponer (odkładać) |
repuesto |
|
romper (łamać) |
roto |
|
ver (widzieć) |
visto |
|
entrever (dostrzegać) |
entrevisto |
|
prever (przewidywać) |
previsto |
|
escribir (pisać) |
escrito |
|
inscribir (zapisywać) |
inscrito |
|
pudrir (psuć się) |
podrido |
|
volver (wracać) |
vuelto |
|
devolver (zwracać) |
devuelto |
|
envolver (opakować) |
envuelto |
|
resolver (rozwiązać) |
resuelto |
|
desenvolver (radzić sobie) |
desenvuelto |
|
escluir (wyłączyć) |
escluso lub escluido |
|
imprimir (drukować) |
imprimido lub impreso |