Polskiemu czasownikowi „robić” odpowiadają dwa czasowniki angielskie: albo „make”, albo „do”. Tylko kiedy który wybrać? Jak to często bywa ze zwrotami (we wszystkich zresztą językach), język rozwijał się długo, dlatego sformułowanie reguł, dlaczego mówimy np. to make a mess, ale to do exercises, nie jest proste.
Niestety tam, gdzie na jeden wyraz w języku polskim składają się dwa wyrazy w języku obcym, musimy sobie mocno rozgraniczyć oba pola semantyczne. To tak jakbyśmy narysowali mapę państwa „robić”, a potem to królestwo rozdzielić między 2 angielskich władców: Księcia Make i Hrabiego Do. Nie byłoby dobrze, gdyby wchodzili sobie wzajemnie na sąsiednie terytorium. :)
Oczywiście wszystkie zwroty z „make” i z „do” wykraczają bardzo poza znaczenie polskiego słowa „robić”.
Copyright © by Nika Fronc-Iniewicz, kwiecień 2014. All rights reserved.
Czasownika „make” zazwyczaj używa się do wyrażenia czynności, w wyniku których stwarza się coś konkretnego; nie musi to być oczywiście pozytywny produkt. Wtedy synonimem czasownika to makemoże być stworzyć, zbudować – czyli robienie czegoś twórczego: make.
np. make a call
make a cup of coffee
make money
make a list
make a movie
make progress
Ale oczywiście jest całe mnóstwo wyjątków!
make noise (czy hałas jest twórczy?), make a mistake (twórczy błąd? no, może…), make a wish (życzenie jako twórczość?).
Oprócz tego, co powyżej, to make oznacza też zmusić kogoś do zrobienia czegoś lub sprawić, by ktoś coś zrobił.
Pamiętajmy również o phrasal verbs z „make”!
Czasownika „do” zazwyczaj używamy do opisu codziennych czynności i prac albo też nieokreślonych czy nienazwanych czynności. Są to przeważnie prace odtwórcze lub w ich wyniku nie mamy konkretnego przedmiotu,
czyli prace odtwórcze lub brak konkretnego wyniku czynności: do.
np. do the cleaning
do harm/ do damage
do a movie
do the same thing
Oczywiście i tutaj jest pełno wyjątków!
do a course (przecież to nie jest odtwórcze), do the shopping (mamy konkretny wynik – zrobione zakupy), do a calculation (na pewno wiele osób zajmujących się rachunkami nie zgodziłoby się, że to odtwórcze działanie)
(Uwaga: prócz tego do używany jest jako operator do tworzenia pytań i przeczeń w czasie teraźniejszym prostym i przeszłym prostym.) Pamiętajmy również o phrasal verbs z „do”!
Poniżej przedstawiam listę zwrotów z do oraz z make, żebyście łatwo mogli sobie rozgraniczyć oba królestwa, żeby żaden z tych dwóch dżentelmenów nie wchodził bezprawnie na teren sąsiada. :) Postarałam się pogrupować te zwroty w pewne społeczności, żeby się nam lepiej zapamiętywały.
Lista typowych zwrotów z „DO”:
Copyright © by Nika Fronc-Iniewicz, kwiecień 2014. All rights reserved.
do without… – obyć się bez… radzić sobie bez…
do with… – przydać się, zrobić (z czegoś) pożytek
do away with… – pozbyć się…
do enough – robić wystarczająco dużo
do your/my/her... best – robić, co można, co się da
do your/my/her... worst – nie wysilać się
do good – czynić dobro
do wrong – czynić zło
do (somebody) wrong – wyrządzić (komuś) krzywdę
do harm – robić krzywdę
do damage – robić krzywdę
do oneself a mischief (bryt.) – zrobić sobie krzywdę
do a job on sth (amer.) – zniszczyć, zrujnować, zepsuć coś
do penance – pokutować
do justice (to somebody) – oddać (komuś) sprawiedliwość
do a good deed – spełnić dobry uczynek
do the right thing – postąpić słusznie
do the decent thing – postąpić słusznie
do a favour (bryt.) – wyświadczać przysługę
do a favor (amer.) – wyświadczać przysługę
do the honours (bryt.) – czynić honory, obsługiwać
do the honors (amer.) – czynić honory, obsługiwać
do the same thing – robić to samo
do an about-face – zrobić zwrot o 180 stopni, zmienić zdanie
do business – robić interesy
do badly – nie powodzić się
do all right – radzić sobie nieźle
do well – radzić sobie dobrze
do something by hand – robić coś ręcznie
do up a button – zapiąć guzik
do up/fasten something – zapiąć/ zawiązać coś
do the cleaning – sprzątać
do the cooking – gotować
do the shopping – robić zakupy
do the washing up – zmywać
do the dishes – zmywać
do the laundry – robić pranie, prać
do the windows – myć okna
do the gardening – uprawiać ogród
do the housework – wykonywać prace domowe
do your/my/her... nails – robić manicure
do your/my/her... hair – czesać się
do your/my/her... duty – wypełniać swoje obowiązki
do some work – popracować, wykonywać jakąś pracę
do the trick – załatwić sprawę, zadziałać
do the job – przynosić wyniki, wykonać zadanie, osiągnąć cel
do a good job – dobrze się spisać
do a bad job – źle się spisać
do work – wykonywać pracę
do the legwork –wykonać czarną robotę
do/take a course – chodzić na kurs
do a subject (bryt.) – studiować jakiś przedmiot na wyższej uczelni
do a project – przygotować jakiś referat albo wypracowanie
do your/my/her... homework – robić zadanie domowe
do a test – robić test
do a quiz – robić test
do a crossword – rozwiązywać krzyżówkę
do a puzzle – rozwiązywać łamigłówkę
do an exercise – robić ćwiczenie
do a headstand – stanąć na głowie (jako ćwiczenie)
do the splits – zrobić szpagat
do a gig – dać występ
do a movie (amer.) – zobaczyć film, grać w filmie
do a knock (aust.) – przelecieć kogoś
have something to do with… – mieć coś wspólnego z…
do a double take – mieć spóźniony refleks, reagować z opóźnieniem
do a slow burn (amer.) – powoli się denerwować
do a snow job (amer.) – zrobić wodę z mózgu
do a runner – zwiać bez płacenia
do/take a fade (amer.) – dać nogę, uciec, zniknąć
do a bunk (bryt.) – ulotnić się, czmychnąć, dać drapaka, wziąć nogi za pas
do a moonlight flit (bryt.) – wymknąć się w nocy (np. z hotelu, aby uniknąć płacenia)
Lista typowych zwrotów z „MAKE”:
Copyright © by Nika Fronc-Iniewicz, kwiecień 2014. All rights reserved.
make food/sandwiches – przygotować jedzenie/kanapki
make/prepare a meal – przygotować posiłek
make breakfast – zrobić śniadanie
make dinner – zrobić obiad
make supper – zrobić kolację
make a cup of tea – zrobić herbatę
make a cup of coffee – zrobić kawę
make a cake – upiec ciasto
make a sound – wydać dźwięk
make a speech – wygłaszać przemówienie
make a call – zadzwonić
make a phone call – zadzwonić
make conversation – rozmawiać, zagadywać
make a remark/a comment – zrobić uwagę, skomentować
make an observation – poczynić pewne spostrzeżenie, zaobserwować
make a point – powiedzieć coś, co uważa się za bardzo ważne
make a suggestion – sugerować
make sure – upewnić się
make (a) noise – robić hałas
make a mess – zrobić bałagan
make trouble – narobić (sobie) kłopotów
make waves – robić zamieszanie
make a splash – zrobić furorę, wzbudzić sensację
make a scene – zrobić scenę
make a big deal out of sth – robić szum wokół czegoś, robić dużo hałasu o nic
make a drama out of sth– robić z czegoś dramat
make a fuss about sth – robić aferę z czegoś, robić awanturę o coś
make war – prowadzić wojnę
make peace – czynić pokój
make love (to someone) – kochać się (z kimś)
make arrangements – aranżować, załatwiać, umawiać się
make a decision – podjąć decyzję
make/sign a pact –zawrzeć układ
make a deal – zawrzeć porozumienie, mieć umowę
make a vow – złożyć przysięgę, ślubować
make a promise – złożyć obietnicę
make/take/give a pledge –złożyć obietnicę/ przysięgę, ślubować
make a bed – ścielić łóżko
make a bet –zakładać się
make amends – rekompensować, naprawiać błędy
make a change/changes – robić/ wprowadzać zmiany
make a difference – stanowić/ sprawiać różnicę, zmieniać coś
make a distinction – rozróżniać, odróżniać
make a choice – wybrać, dokonać wyboru
make an excuse – usprawiedliwiać się, znaleźć wymówkę
make a complaint – złożyć skargę
make do with – zadowalać się (czymś)
make believe/ pretend – udawać
make an enquiry (bryt.) – złożyć zapytanie ofertowe/ prowadzić śledztwo
make an inquiry (amer.) – złożyć zapytanie ofertowe/ prowadzić śledztwo
make a pitch for something – złożyć ofertę
make a request – wystąpić z prośbą
make a donation – ofiarować datek
make a deposit – zrobić wpłatę/ utworzyć lokatę
make a demand – zażądać
make an effort – wysilać się
make ends meet – wiązać koniec z końcem
make an attempt – spróbować, podjąć próbę
make an exception – zrobić wyjątek
make the most of… – wykorzystać
make the best use of… – wykorzystać najlepiej
make a face /faces – robić miny
make fool of… – robić z kogoś głupka
make a fool of yourself – robić z siebie wariata
make fun of… – żartować sobie z…/ robić sobie żarty z…
make a gesture – wykonać gest
make a telephone call – zadzwonić
make friends with – zaprzyjaźniać się
make hay – mieć trochę zabawy/wyjść z tego z korzyścią
make it – przetrwać, dokonać czegoś
make profit – przynosić dochód, osiągnąć zysk
make the most of – wyciągnąć największe korzyści
make money – zarabiać
make a living – zarabiać na życie
make a killing – zarobić dużo kasy
make a mint –zarobić fortunę
make a fortune – zrobić fortunę
make a pile – zarobić kupę szmalu, obłowić się
make a bomb – zarobić masę pieniędzy, zarobić fortunę (na czymś)
make someone a mint – przynieść sporo pieniędzy
make a payment – dokonać płatności
make a loss – przynieść stratę
make plans – robić plany, planować
make a list – zrobić listę
make a move – poczynić kroki
make progress – czynić postępy
make headway – robić postępy
make a mistake – zrobić błąd/pomylić się
make a mountain out of a molehill – zrobić z igły widły (molehill – kretowisko)
make a movie – kręcić film
make a documentary – kręcić film dokumentalny
make a video – nakręcić wideo
make no bones about it – bez ogródek przejść do sedna sprawy
make my/your… hair stand up – sprawiać, że włos się jeży na głowie
make dizzy – odurzać
make a visit – odwiedzić
make a journey – wybrać się w podróż
make good time – dojechać szybko
make time to – znaleźć czas na...
make sense – mieć sens
Does it make sens? Jak Wam idzie zapamiętywanie? Are you making progress?
I'm sure you're doing well. Teraz wystarczy tylko poćwiczyć te zwroty, aż się zautomatyzują.
So do your homework! Miłej zabawy z rozgraniczaniem terenów obu władców :)