Po co nam GERUNDIO i jak je tworzymy?
Ten imiesłów przymiotnikowy czynny przydaje nam się bardzo do porozumiewania się. Jest składnikiem wielu czasów złożonych, ale używamy go także w zwrotach czasownikowych oraz jako samodzielnej formy.
Jego tworzenie jest bardzo proste: odcinamy końcówkę bezokolicznika i dodajemy zakończenie charakterystyczne dla gerundio, czyli...
1. koniugacja -AR. Do tematu czasownika po odcięciu -ar dodajemy końcówkę -ando, np. cantar -> cant ando
2. i 3. koniugacja -ER , -IR. Do tematu czasownika po odcięciu -er lub -ir dodajemy końcówkę -iendo, np. beber -> beb iendo , vivir -> viv iendo
Tworzenie gerundio byłoby więc banalnie proste, gdyby nie… czasowniki tworzące gerundio nieregularnie . Oczywiście!
Pogrupowałam je, aby łatwiej było się ich nauczyć.
Czasowniki z obocznością: I => Y
Jest to właściwie jedynie zaburzenie ortograficzne (-YENDO), bo w wymowie nie ma tu nieregularności. Oboczność ta występuje w czasownikach koniugacji 2. i 3. (czyli zakończonej odpowiednio na -ER, -IR). Zazwyczaj w tych, których temat (przed końcówką -ER lub -IR) kończy się samogłoską. Po uświadomieniu sobie zasady ortograficznej, że nie piszemy I, lecz Y, jeśli ta samogłoska znajdzie się pomiędzy dwiema samogłoskami – zostaje nam do nauczenia się praktycznie tylko czasownik IR=>YENDO.
|
Bezokolicznik |
Gerundio |
| ir (iść) | yendo |
| leer (czytać) | leyendo |
| releer (czytać ponownie) | releyendo |
| creer (wierzyć, sądzić) | creyendo |
| construir (budować) | construyendo |
| destruir (burzyć) | destruyendo |
| reconstruir (odbudować) | reconstruyendo |
| instituir (wprowadzać, zakładać) | instituyendo |
| traer (przynosić) | trayendo |
| retraer (ponownie przynosić) | retrayendo |
| atraer (przyciągać) | atrayendo |
| caer (spadać, upadać) | cayendo |
| recaer (spadać na) | recayendo |
| oír (słyszeć) | oyendo |
| huir (uciekać) | huyendo |
| influir (wpływać) | influyendo |
|
instruir (uczyć) |
instruyendo |
| poseer (posiadać) | poseyendo |
|
proveer (zaopatrzyć) |
proveyendo |
| roer (ogryzać) | royendo |
| raer (drapać) | rayendo |
| contraer (kurczyć) |
contrayendo |
|
sustraer (wykradać) |
sustrayendo |
Copyright © by Nika Fronc-Iniewicz, 2012. All rights reserved.
Czasowniki z obocznością O => U
Na szczęście jest ich malutko i łatwo można wymyślić sobie mnemotechniczną opowieść, żeby łatwiej je zapamiętać. Moja historyjka: kto może spać, nie umiera przedwcześnie.
| Bezokolicznik | Gerundio |
| poder (móc) | pudiendo |
| dormir (spać) | durmiendo |
| morir (umrzeć) | muriendo |
Czasowniki z obocznością E => I
Ta oboczność występuje we wszystkich czasownikach 3 grupy koniugacyjnej czasowników, u których pojawia się sylaba z E przed końcówką IR, oraz w czasowniku SER. I tu nareszcie mamy się czego uczyć :) Polecam mnemotechnikę.
|
Bezokolicznik |
Gerundio |
|
decir (mówić) |
diciendo |
|
mentir (kłamać) |
mintiendo |
|
pedir(prosić, pytać) |
pidiendo |
|
repetir (powtarzać) |
repitiendo |
|
preferir (woleć) |
prefiriendo |
|
venir (przychodzić, przybywać) |
viniendo |
|
vestir (ubierać) |
vistiendo |
|
ser (być) |
siendo |
|
sentir (czuć) |
sintiendo |
|
servir (służyć) |
sirviendo |
|
seguir (śledzić, kontynuować) |
siguiendo |
O tym, jak w języku hiszpańskim wykorzystuje się gerundio, napiszę w innym artykule.